Działalność Fundacji Rodzinnej Cz. 2 Działalność gospodarcza

Działalność gospodarcza fundacji rodzinnej to jedno z kluczowych zagadnień, kiedy fundator myśli o założeniu fundacji rodzinnej.

Mimo dużego zainteresowania tym, czy określona działalność będzie mogła podlegać pod dozwolony zakres działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 5 FundRodzU i wobec tego podlegać zwolnieniu podmiotowemu w zakresie CIT, to nie ta z przesłanek winna decydować o powstaniu fundacji. 

W toku prac nad projektem ustawy o fundacji rodzinnej szeroko dyskutowaliśmy o tym, czy F.R. powinna móc prowadzić działalność gospodarczą. Stanowiska były skrajne. Przeciwnicy podnosili słuszny argument, którym było ograniczenie ryzyka gospodarczego, które to przekłada się na cały majątek fundacji rodzinnej. Ryzyko gospodarcze bowiem i prowadzenie przez fundację bezpośrednio przedsiębiorstwa mogłoby w istotny sposób niweczyć cel sukcesyjny i długoterminowe zarządzanie mieniem w interesie beneficjentów F.R. Zwolennicy dopuszczenia możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez F.R. podkreślali, że kategoryczny zakaz będzie w sprzeczności (będzie fikcją) ze stanem faktycznym, bo na gruncie przepisów prawa podatkowego dojdzie do interpretacji, że niektóre działania fundacji spełniają przesłanki prowadzenia faktycznej działalności gospodarczej. Jako przykłady podawaliśmy: wynajem nieruchomości, obrót papierami wartościowymi, udzielanie pożyczek. W wyniku prac projektodawca zaproponował rozwiązania, które znalazły się w ustawie z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej. 

Artykuł 5 FundRodzU zawiera zamknięty katalog dozwolonej działalności gospodarczej prowadzonej przez F.R. Dodatkową zaletą dla F.R. jest wprowadzenie przez ustawodawcę podmiotowego zwolnienia podatkowego, przy czym jednocześnie wprowadzenie podatku sankcyjnego przy prowadzeniu działalności gospodarczej wykraczającej poza dozwolony zakres. 

Ustawodawca świadomie wprowadził tę regulację, gdyż niezbędne to było z perspektywy obrotu. Intencją nie było jednak wprowadzenie do porządku prawnego fundacji rodzinnej jako podatkowego wehikułu inwestycyjnego. Nadrzędnym celem jest bowiem cel sukcesyjny. Przyszli fundatorzy powinni wziąć pod uwagę ryzyko i  konsekwencje podatkowe w przypadku gdyby celem założenia fundacji rodzinnej było przede wszystkim wdrożenie struktury podatkowej (klauzula GAAR).

Dozwoloną działalnością gospodarczą prowadzoną przez F.R. jest w określonym ramami ustawy zakresie: zbywanie mienia, przystępowanie do spółek prawa handlowego, obrót papierami wartościowymi, przetwórstwo rolnicze, gospodarka leśna. Każdorazowo jednak planowana przez F.R. działalność powinna zostać oceniona indywidualnie w odniesieniu do art. 5 FundRodzU.